तोटकाष्टकम् - Tōṭakāṣṭakam

Tōṭakāṣṭakam

विदिताखिलशास्त्रसुधाजलधे
महितोपनिषत्कथितार्थनिधे ।
हृदये कलये विमलं चरणं
भव शंकर देशिक मे शरणम् ॥ १॥

viditākhila-śāstra-sudhā-jaladhe
mahitopaniṣat-kathitārtha-nidhe |
hṛdaye kalaye vimalaṃ caraṇam
bhava śaṅkara deśika me śaraṇam || 1 ||

vidita – known, mastered; akhila-śāstra – all scriptures; sudhā-jaladhe – ocean of nectar

viditākhila-śāstra-sudhā-jaladhe – O ocean of the nectar of all well-studied scriptures

mahita – exalted, revered; upanisat – Upaniṣads; kathita-artha – whose meanings are explained; nidhe – treasure-house

mahitopaniṣat-kathitārtha-nidhe – O treasure of the noble meanings taught by the Upaniṣads

hṛdaye – in my heart, kalaye – I meditate upon, vimalam – pure, stainless, caraṇam – feet

hṛdaye-kalaye-vimalam-caraṇam - I meditate in my heart on your pure feet.

bhava – O revered one, śaṅkara deśika – teacher Śaṅkara, me śaraṇam – be my refuge

bhava-śaṅkara deśika-me śaraṇam - O revered teacher Śaṅkara, be my refuge

O master of the Ocean of nectar of all scriptures! O treasure of the noble meanings taught by the Upaniṣads! I meditate in my heart on your pure feet. O revered teacher Śaṅkara, be my refuge.

करुणावरुणालय पालय मां
भव-सागर-दुःख-विदून-हृदम् ।
रचयाखिल-दर्शन-तत्त्व-विदं
भव शङ्कर देशिक मे शरणम् ॥ २॥

karuṇā-varaṇālaya pālaya māṃ
bhava-sāgara-duḥkha-vidūna-hṛdam |
racayākhila-darśana-tattva-vidaṃ
bhava śaṅkara deśika me śaraṇam || 2 ||

karuṇā-varaṇa-ālaya – abode (ālaya) of overflowing compassion, pālaya māṃ – protect me

karuṇā-varaṇa-ālaya pālaya māṃ - O abode of overflowing compassion, protect me

bhava-sāgara – the ocean of worldly existence, duḥkha-vidūna-hṛdam – with a heart pained/tormented by sorrow

bhava-sāgara-duḥkha-vidūna-hṛdam - whose heart is afflicted by the sorrows of saṃsāra

racayā – make (me), akhila-darśana-tattva-vidam – knower of the truth of all philosophical systems

racayā akhila-darśana-tattva-vidam - Make me understand the truths of all the schools of philosophy!

bhava – O revered one, śaṅkara deśika – teacher Śaṅkara, me śaraṇam – be my refuge

bhava-śaṅkara deśika-me śaraṇam - O revered teacher Śaṅkara, be my refuge

O abode of overflowing compassion, protect me, I have a heart afflicted by the sorrows of samsara. Make me understand the truths of all the schools of philosophy! O revered teacher Śaṅkara, be my refuge.

भवता जनता सुहिता भविता
निजबोधविचारणचारुमते ।
कलयेश्वरजीवविवेकविदं
भव शङ्कर देशिक मे शरणम् ॥ ३॥

bhavatā janatā suhitā bhavitā
nija-bodha-vicāraṇa-cāru-mate |
kalayeśvara-jīva-viveka-vidaṃ
bhava śaṅkara deśika me śaraṇam || 3 ||

bhavatā – by you, janatā – the people, suhitā bhavitā – have been blessed / made happy

bhavatā-janatā-suhitā bhavitā - Many people have been blessed by you,

nija-bodha – Self-knowledge, vicāraṇa – inquiry, cāru-mate – O beautiful-minded one; O one of refined intellect

nija-bodha-vicāraṇa-cāru-mate - O beautiful minded one of refined intellect, skilled in the inquiry into self-knowledge

kalaye – make me understand, īśvara-jīva-viveka-vidam – knowledge of the wisdom between God and the individual soul

kalaye-īśvara-jīva-viveka-vidam - Help me to understand the wisdom relating to God and the individual soul

bhava – O revered one, śaṅkara deśika – teacher Śaṅkara, me śaraṇam – be my refuge

bhava-śaṅkara deśika-me śaraṇam - O revered teacher Śaṅkara, be my refuge

Many people have been blessed by you, O beautiful minded one of refined intellect, skilled in the inquiry into self-knowledge. Help me to understand the wisdom relating to God and the individual soul. O revered teacher Śaṅkara, be my refuge.

भव एव भवानिति मे नितरां
समजायत चेतसि कौतुकिता ।
मम वारय मोहमहाजलधिं
भव शङ्कर देशिक मे शरणम् ॥ ४॥

bhava eva bhavān iti me nitarāṃ
samajāyata cetasi kautukitā |
mama vāraya moha-mahā-jaladhiṃ
bhava śaṅkara deśika me śaraṇam || 4 ||

bhava eva bhavān iti – You yourself are the Lord indeed, me cetasi – in my mind, nitarām samajāyata – has arisen firmly, kautukitā – delight, wonder

bhava-eva-bhavān-iti-me-nitarāṃ-samajāyata-cetasi-kautukitā - Knowing that you are the supreme lord, overwhelming delight has arisen in my heart.

mama vāraya – ward off, keep away from me, moha-mahā-jaladhim – the great ocean of delusion

mama-vāraya-moha-mahā-jaladhiṃ - Ward away the great ocean of delusion

bhava – O revered one, śaṅkara deśika – teacher Śaṅkara, me śaraṇam – be my refuge

bhava-śaṅkara deśika-me śaraṇam - O revered teacher Śaṅkara, be my refuge

Knowing that you are the supreme lord, overwhelming delight has arisen in my heart. Ward away the great ocean of delusion. O revered teacher Śaṅkara, be my refuge.

सुकृतेऽधिकृते बहुधा भवतो
भविता समदर्शनलालसता ।
अतिदीनमिमं परिपालय मां
भव शङ्कर देशिक मे शरणम् ॥ ५॥

sukṛte'dhikṛte bahudhā bhavato
bhavitā samadarśana-lālasatā |
ati-dīnam imaṃ paripālaya māṃ
bhava śaṅkara deśika me śaraṇam || 5 ||

sukṛte adhikṛte – when a lot of punyam has been accumulated, bahudhā – in many ways, bhavataḥ – through you, bhavitā-samadarśana-lālasatā – yearning for Advaita darshanam will arise,

sukṛte adhikṛte-bahudhā-bhavataḥ-samadarśana-lālasatā-bhavitā samadarśana-lālasatā - When a lot of punyam has been accumulated in many ways, the yearning for Advaita darshanam will arise

ati-dīnam imam – this very helpless person, paripālaya māṃ – protect me fully

ati-dīnam imaṃ paripālaya māṃ - Please protect me fully as a helpless person.

bhava – O revered one, śaṅkara deśika – teacher Śaṅkara, me śaraṇam – be my refuge

bhava-śaṅkara deśika-me śaraṇam - O revered teacher Śaṅkara, be my refuge

Only when a lot of punyam has been accumulated in many ways, the yearning for Advaita darshanam will arise. Please protect me fully as a helpless person. O revered teacher Śaṅkara, be my refuge.

जगतीमवितुं कलिताकृतयो
विचरन्ति महामहसश्छलतः ।
अहिमांशुरिवात्र विभासि गुरो
भव शङ्कर देशिक मे शरणम् ॥ ६॥

jagatīm avituṃ kalitākṛtayo
vicaranti mahā-mahasaś chalataḥ |
ahi-māṃśurivātra vibhāsi guro
bhava śaṅkara deśika me śaraṇam || 6 ||

jagatīm avitum – to protect the world, kalita-ākṛtayaḥ – assuming various forms, vicaranti – wander, mahā-mahasaḥ – great people, chalataḥ – in disguise

jagatīm avituṃ kalitākṛtayo vicaranti mahā-mahasaś chalataḥ - Great people take various forums and wander in disguise to protect the world.

ahi-māṃśuḥ iva – like the sun, atra vibhāsi – you shine, here

ahi-māṃśurivātra vibhāsi guro - Of them, you shine like the Sun

bhava – O revered one, śaṅkara deśika – teacher Śaṅkara, me śaraṇam – be my refuge

bhava-śaṅkara deśika-me śaraṇam - O revered teacher Śaṅkara, be my refuge

Great people take various forums and wander in disguise to protect the world. Among them, you shine like the Sun. O revered teacher Śaṅkara, be my refuge.

गुरुपुङ्गव पुङ्गवकेतन ते
समतामयतां न हि कोऽपि सुधीः ।
शरणागतवत्सल तत्त्वनिधे
भव शङ्कर देशिक मे शरणम् ॥ ७॥

guru-puṅgava puṅgava-ketana te
samatāmayatāṃ na hi ko'pi sudhīḥ |
śaraṇāgata-vatsala tattva-nidhe
bhava śaṅkara deśika me śaraṇam || 7 ||

guru-puṅgava – the greatest among gurus, puṅgava-ketana – O one is the form of Lord Śiva, with the bull as your banner,

te samatā amayatām – none equals you, na hi ko'pi sudhīḥ – no wise person at all

te samatāmayatāṃ na hi ko'pi sudhīḥ - no one is as wise as you

śaraṇāgata-vatsala – tender toward those who seek refuge, tattva-nidhe – treasure-house of truth

śaraṇāgata-vatsala tattva-nidhe - You are compassionate toward those who seek refuge

bhava – O revered one, śaṅkara deśika – teacher Śaṅkara, me śaraṇam – be my refuge

bhava-śaṅkara deśika-me śaraṇam - O revered teacher Śaṅkara, be my refuge

O greatest among Gurus, the one is the form of Lord Śiva, with the bull as your banner! No-one is as wise as you, O treasure-house of truth! You are compassionate toward those who seek refuge. O revered teacher Śaṅkara, be my refuge.

विदिता न मया विशदैककला
न च किंचन काञ्चनमस्ति गुरो ।
द्रुतमेव विधेहि कृपां सहजां
भव शङ्कर देशिक मे शरणम् ॥ ८॥

viditā na mayā viśadaika-kalā
na ca kiṃcana kāñcanam asti guro |
drutam eva vidhehi kṛpāṃ sahajāṃ
bhava śaṅkara deśika me śaraṇam || 8 ||

viditā na mayā – not known by me, viśada-eka-kalā – even a single clear branch (of knowledge), na ca kiṃcana kāñcanam – nor do I have even a little wealth, asti guro – O Guru

viditā na mayā viśadaika-kalā na ca kiṃcana kāñcanam asti guro - I don't know any single branch of knowledge well, nor do I have any wealth, O Guru!

drutam eva vidhehi – please bestow quickly, kṛpām sahajāṃ – your grace that is in your nature

drutam eva vidhehi kṛpāṃ sahajāṃ - Please bestow quickly on me your grace that is your nature

bhava – O revered one, śaṅkara deśika – teacher Śaṅkara, me śaraṇam – be my refuge

bhava-śaṅkara deśika-me śaraṇam - O revered teacher Śaṅkara, be my refuge

I don't know any single branch of knowledge well, nor do I have any wealth, O Guru! Please bestow quickly on me your grace that is your nature. O revered teacher Śaṅkara, be my refuge.

इति श्रीतोटकाचार्यकृतं तोटकाष्टकं सम्पूर्णम् ॥

iti śrī-toṭakācārya-kṛtaṃ toṭakāṣṭakaṃ sampūrṇam