तोटकाष्टकम् - Tōṭakāṣṭakam

विदिताखिलशास्त्रसुधाजलधे
महितोपनिषत्कथितार्थनिधे ।
हृदये कलये विमलं चरणं
भव शंकर देशिक मे शरणम् ॥ १॥
viditākhila-śāstra-sudhā-jaladhe
mahitopaniṣat-kathitārtha-nidhe |
hṛdaye kalaye vimalaṃ caraṇam
bhava śaṅkara deśika me śaraṇam || 1 ||
vidita – known, mastered; akhila-śāstra – all scriptures; sudhā-jaladhe – ocean of nectar
viditākhila-śāstra-sudhā-jaladhe – O ocean of the nectar of all well-studied scriptures
mahita – exalted, revered; upanisat – Upaniṣads; kathita-artha – whose meanings are explained; nidhe – treasure-house
mahitopaniṣat-kathitārtha-nidhe – O treasure of the noble meanings taught by the Upaniṣads
hṛdaye – in my heart, kalaye – I meditate upon, vimalam – pure, stainless, caraṇam – feet
hṛdaye-kalaye-vimalam-caraṇam - I meditate in my heart on your pure feet.
bhava – O revered one, śaṅkara deśika – teacher Śaṅkara, me śaraṇam – be my refuge
bhava-śaṅkara deśika-me śaraṇam - O revered teacher Śaṅkara, be my refuge
O master of the Ocean of nectar of all scriptures! O treasure of the noble meanings taught by the Upaniṣads! I meditate in my heart on your pure feet. O revered teacher Śaṅkara, be my refuge.
करुणावरुणालय पालय मां
भव-सागर-दुःख-विदून-हृदम् ।
रचयाखिल-दर्शन-तत्त्व-विदं
भव शङ्कर देशिक मे शरणम् ॥ २॥
karuṇā-varaṇālaya pālaya māṃ
bhava-sāgara-duḥkha-vidūna-hṛdam |
racayākhila-darśana-tattva-vidaṃ
bhava śaṅkara deśika me śaraṇam || 2 ||
karuṇā-varaṇa-ālaya – abode (ālaya) of overflowing compassion, pālaya māṃ – protect me
karuṇā-varaṇa-ālaya pālaya māṃ - O abode of overflowing compassion, protect me
bhava-sāgara – the ocean of worldly existence, duḥkha-vidūna-hṛdam – with a heart pained/tormented by sorrow
bhava-sāgara-duḥkha-vidūna-hṛdam - whose heart is afflicted by the sorrows of saṃsāra
racayā – make (me), akhila-darśana-tattva-vidam – knower of the truth of all philosophical systems
racayā akhila-darśana-tattva-vidam - Make me understand the truths of all the schools of philosophy!
bhava – O revered one, śaṅkara deśika – teacher Śaṅkara, me śaraṇam – be my refuge
bhava-śaṅkara deśika-me śaraṇam - O revered teacher Śaṅkara, be my refuge
O abode of overflowing compassion, protect me, I have a heart afflicted by the sorrows of samsara. Make me understand the truths of all the schools of philosophy! O revered teacher Śaṅkara, be my refuge.
भवता जनता सुहिता भविता
निजबोधविचारणचारुमते ।
कलयेश्वरजीवविवेकविदं
भव शङ्कर देशिक मे शरणम् ॥ ३॥
bhavatā janatā suhitā bhavitā
nija-bodha-vicāraṇa-cāru-mate |
kalayeśvara-jīva-viveka-vidaṃ
bhava śaṅkara deśika me śaraṇam || 3 ||
bhavatā – by you, janatā – the people, suhitā bhavitā – have been blessed / made happy
bhavatā-janatā-suhitā bhavitā - Many people have been blessed by you,
nija-bodha – Self-knowledge, vicāraṇa – inquiry, cāru-mate – O beautiful-minded one; O one of refined intellect
nija-bodha-vicāraṇa-cāru-mate - O beautiful minded one of refined intellect, skilled in the inquiry into self-knowledge
kalaye – make me understand, īśvara-jīva-viveka-vidam – knowledge of the wisdom between God and the individual soul
kalaye-īśvara-jīva-viveka-vidam - Help me to understand the wisdom relating to God and the individual soul
bhava – O revered one, śaṅkara deśika – teacher Śaṅkara, me śaraṇam – be my refuge
bhava-śaṅkara deśika-me śaraṇam - O revered teacher Śaṅkara, be my refuge
Many people have been blessed by you, O beautiful minded one of refined intellect, skilled in the inquiry into self-knowledge. Help me to understand the wisdom relating to God and the individual soul. O revered teacher Śaṅkara, be my refuge.
भव एव भवानिति मे नितरां
समजायत चेतसि कौतुकिता ।
मम वारय मोहमहाजलधिं
भव शङ्कर देशिक मे शरणम् ॥ ४॥
bhava eva bhavān iti me nitarāṃ
samajāyata cetasi kautukitā |
mama vāraya moha-mahā-jaladhiṃ
bhava śaṅkara deśika me śaraṇam || 4 ||
bhava eva bhavān iti – You yourself are the Lord indeed, me cetasi – in my mind, nitarām samajāyata – has arisen firmly, kautukitā – delight, wonder
bhava-eva-bhavān-iti-me-nitarāṃ-samajāyata-cetasi-kautukitā - Knowing that you are the supreme lord, overwhelming delight has arisen in my heart.
mama vāraya – ward off, keep away from me, moha-mahā-jaladhim – the great ocean of delusion
mama-vāraya-moha-mahā-jaladhiṃ - Ward away the great ocean of delusion
bhava – O revered one, śaṅkara deśika – teacher Śaṅkara, me śaraṇam – be my refuge
bhava-śaṅkara deśika-me śaraṇam - O revered teacher Śaṅkara, be my refuge
Knowing that you are the supreme lord, overwhelming delight has arisen in my heart. Ward away the great ocean of delusion. O revered teacher Śaṅkara, be my refuge.
सुकृतेऽधिकृते बहुधा भवतो
भविता समदर्शनलालसता ।
अतिदीनमिमं परिपालय मां
भव शङ्कर देशिक मे शरणम् ॥ ५॥
sukṛte'dhikṛte bahudhā bhavato
bhavitā samadarśana-lālasatā |
ati-dīnam imaṃ paripālaya māṃ
bhava śaṅkara deśika me śaraṇam || 5 ||
sukṛte adhikṛte – when a lot of punyam has been accumulated, bahudhā – in many ways, bhavataḥ – through you, bhavitā-samadarśana-lālasatā – yearning for Advaita darshanam will arise,
sukṛte adhikṛte-bahudhā-bhavataḥ-samadarśana-lālasatā-bhavitā samadarśana-lālasatā - When a lot of punyam has been accumulated in many ways, the yearning for Advaita darshanam will arise
ati-dīnam imam – this very helpless person, paripālaya māṃ – protect me fully
ati-dīnam imaṃ paripālaya māṃ - Please protect me fully as a helpless person.
bhava – O revered one, śaṅkara deśika – teacher Śaṅkara, me śaraṇam – be my refuge
bhava-śaṅkara deśika-me śaraṇam - O revered teacher Śaṅkara, be my refuge
Only when a lot of punyam has been accumulated in many ways, the yearning for Advaita darshanam will arise. Please protect me fully as a helpless person. O revered teacher Śaṅkara, be my refuge.
जगतीमवितुं कलिताकृतयो
विचरन्ति महामहसश्छलतः ।
अहिमांशुरिवात्र विभासि गुरो
भव शङ्कर देशिक मे शरणम् ॥ ६॥
jagatīm avituṃ kalitākṛtayo
vicaranti mahā-mahasaś chalataḥ |
ahi-māṃśurivātra vibhāsi guro
bhava śaṅkara deśika me śaraṇam || 6 ||
jagatīm avitum – to protect the world, kalita-ākṛtayaḥ – assuming various forms, vicaranti – wander, mahā-mahasaḥ – great people, chalataḥ – in disguise
jagatīm avituṃ kalitākṛtayo vicaranti mahā-mahasaś chalataḥ - Great people take various forums and wander in disguise to protect the world.
ahi-māṃśuḥ iva – like the sun, atra vibhāsi – you shine, here
ahi-māṃśurivātra vibhāsi guro - Of them, you shine like the Sun
bhava – O revered one, śaṅkara deśika – teacher Śaṅkara, me śaraṇam – be my refuge
bhava-śaṅkara deśika-me śaraṇam - O revered teacher Śaṅkara, be my refuge
Great people take various forums and wander in disguise to protect the world. Among them, you shine like the Sun. O revered teacher Śaṅkara, be my refuge.
गुरुपुङ्गव पुङ्गवकेतन ते
समतामयतां न हि कोऽपि सुधीः ।
शरणागतवत्सल तत्त्वनिधे
भव शङ्कर देशिक मे शरणम् ॥ ७॥
guru-puṅgava puṅgava-ketana te
samatāmayatāṃ na hi ko'pi sudhīḥ |
śaraṇāgata-vatsala tattva-nidhe
bhava śaṅkara deśika me śaraṇam || 7 ||
guru-puṅgava – the greatest among gurus, puṅgava-ketana – O one is the form of Lord Śiva, with the bull as your banner,
te samatā amayatām – none equals you, na hi ko'pi sudhīḥ – no wise person at all
te samatāmayatāṃ na hi ko'pi sudhīḥ - no one is as wise as you
śaraṇāgata-vatsala – tender toward those who seek refuge, tattva-nidhe – treasure-house of truth
śaraṇāgata-vatsala tattva-nidhe - You are compassionate toward those who seek refuge
bhava – O revered one, śaṅkara deśika – teacher Śaṅkara, me śaraṇam – be my refuge
bhava-śaṅkara deśika-me śaraṇam - O revered teacher Śaṅkara, be my refuge
O greatest among Gurus, the one is the form of Lord Śiva, with the bull as your banner! No-one is as wise as you, O treasure-house of truth! You are compassionate toward those who seek refuge. O revered teacher Śaṅkara, be my refuge.
विदिता न मया विशदैककला
न च किंचन काञ्चनमस्ति गुरो ।
द्रुतमेव विधेहि कृपां सहजां
भव शङ्कर देशिक मे शरणम् ॥ ८॥
viditā na mayā viśadaika-kalā
na ca kiṃcana kāñcanam asti guro |
drutam eva vidhehi kṛpāṃ sahajāṃ
bhava śaṅkara deśika me śaraṇam || 8 ||
viditā na mayā – not known by me, viśada-eka-kalā – even a single clear branch (of knowledge), na ca kiṃcana kāñcanam – nor do I have even a little wealth, asti guro – O Guru
viditā na mayā viśadaika-kalā na ca kiṃcana kāñcanam asti guro - I don't know any single branch of knowledge well, nor do I have any wealth, O Guru!
drutam eva vidhehi – please bestow quickly, kṛpām sahajāṃ – your grace that is in your nature
drutam eva vidhehi kṛpāṃ sahajāṃ - Please bestow quickly on me your grace that is your nature
bhava – O revered one, śaṅkara deśika – teacher Śaṅkara, me śaraṇam – be my refuge
bhava-śaṅkara deśika-me śaraṇam - O revered teacher Śaṅkara, be my refuge
I don't know any single branch of knowledge well, nor do I have any wealth, O Guru! Please bestow quickly on me your grace that is your nature. O revered teacher Śaṅkara, be my refuge.
इति श्रीतोटकाचार्यकृतं तोटकाष्टकं सम्पूर्णम् ॥
iti śrī-toṭakācārya-kṛtaṃ toṭakāṣṭakaṃ sampūrṇam